Powszechnie uznawany znak jakości dla bardziej przyjaznych dla środowiska napraw pojazdów w całej europejskiej branży motoryzacyjnej
Przy naprawach pojazdów wartość szkód tradycyjnie szacowana jest w euro. Dotychczas w ogóle nie brano przy tym pod uwagę wpływu poszczególnych metod naprawy na środowisko. Jednak wkrótce się to zmieni, ponieważ za pomocą skali Eco Repair Score® agencja rzeczoznawców Expertisebureau Vonck i organizacja VITO wprowadzą wyznacznik, który umożliwi decydentom, warsztatom samochodowym, ubezpieczycielom, firmom leasingowym i ekspertom motoryzacyjnym dokładne określenie i realizację ich celów w zakresie ochrony środowiska. Opracowanie tego wyznacznika było możliwe także dzięki wsparciu naukowemu organizacji badawczej VITO, która ma duże doświadczenie w przeprowadzaniu ocen zrównoważonego charakteru różnych działań.
Szacuje się, że co roku w naszym kraju dokonuje się miliona napraw pojazdów, z czego około połowa zgłaszana jest do ubezpieczyciela. Przy tym wartość szkody i wszystko, co wiąże się z naprawą, jak np. części i produkty, są wyceniane z czysto finansowego punktu widzenia, czyli w euro.
W przypadku naprawy szkód nie można lekceważyć wpływu tego procesu na środowisko.
Obiektywne dane liczbowe
Ta wyłącznie finansowa wycena pomija jednak inny ważny koszt, który w przypadku roszczeń odszkodowawczych nie jest ponoszony przez stronę winną powstania szkody, ale przez środowisko naturalne. „I nie wolno nam tego lekceważyć”– mówi Wout Van Den Abbeele z Expertisebureau Vonck, jednej z najważniejszych agencji działających na belgijskim rynku ekspertyz samochodowych. „Wpływ naprawy pojazdu na środowisko w dużym stopniu zależy między innymi od wybranych metod naprawy, dostępnych materiałów, wykorzystanych produktów itd. Oprócz tego ważną rolę odgrywa też logistyka związana z naprawą, czyli to, jak i skąd dostarczane są części oraz jaką drogę przebywa pojazd, aby dotrzeć do warsztatu i go opuścić, a tym samym jakie są emisje związane z transportem.”
Przyglądamy się nie tylko różnicy pomiędzy wymianą a naprawą, ale bierzemy też pod uwagę pochodzenie części samochodowych.
Dobrze znamy główne czynniki mające negatywny wpływ na środowisko, ale na ile są istotne i jaką rolę odgrywają w ogólnym obrazie naprawy pojazdu? Aby się o tym przekonać, firma Eco Repair Score® zwróciła się o pomoc do organizacji badawczej VITO, która posiada bogate doświadczenie w ocenie i monitorowaniu wpływu produktów i procesów na środowisko, a w tym także strategii cyrkularnych, takich jak naprawa i recykling. Wykorzystuje przy tym między innymi metody oparte na nauce, takie jak analiza cyklu życia. Eksperci z VITO włączyli wszystkie istotne aspekty naprawy pojazdu do modelu naukowego, który poprzez kalkulację dostarcza obiektywnych danych liczbowych. Wynik jest ilościowym wyznacznikiem, który łączy konkretną ocenę z wpływem naprawy pojazdu na środowisko.
Wpływ ten jest więc ustalany w bardzo precyzyjny sposób. „Przyglądamy się nie tylko różnicy pomiędzy wymianą a naprawą (która najczęściej wydaje się być najbardziej ekologicznym wariantem), ale bierzemy też pod uwagę pochodzenie części samochodowych” – wyjaśnia Wout Van Den Abbeele. „Czy są sprowadzane z Niemiec, czy też z Korei Południowej i w jakich opakowaniach?” Ale przy ocenie nie są uwzględniane jedynie części. „Bierzemy też na przykład pod uwagę wytwarzanie odpadów oraz zużycie energii i wody, a także pojazd zastępczy od podmiotu wykonującego naprawę.”
W ostatnich miesiącach Expertisebureau Vonck i VITO testowały próbną wersję naszego modelu, opartą na danych dotyczących części do BMW serii 3. „Na podstawie dostarczonych danych zbadaliśmy na przykład, w jakich obszarach naprawy istnieją największe możliwości redukcji jej wpływu na środowisko” – opowiada Philip Marynissen z VITO. Jak widać, Eco Repair Score® nie tylko ocenia wpływ napraw na środowisko, ale także dostarcza danych, na podstawie których można rozpocząć zmniejszanie tego wpływu.
W późniejszym etapie model naukowy obliczy również wpływ na środowisko naprawy z użyciem jednej z setek tysięcy części samochodowych wyprodukowanych w ciągu ostatnich 15 lat.
Tzw. skala Eco Repair Score® została wprowadzona na początku 2021 roku w odpowiedzi na potrzebę zmniejszenia wpływu napraw pojazdów na środowisko w możliwy do zmierzenia sposób. Wcześniej osoby chcące podjąć wysiłki w celu redukcji tego wpływu nie miały do dyspozycji żadnych wyznaczników ilościowych, ponieważ takie narzędzia nie istniały.
Na pierwszym etapie ocena w skali Eco Repair Score® obliczana jest na podstawie modelu uwzględniającego dane o naprawach 30 części samochodowych najczęściej uszkadzanych podczas kolizji. „W kolejnym etapie połączymy stworzony przez nas model z bazami danych zawierającymi informacje na temat części wszystkich pojazdów z ostatnich 12-15 lat” – wyjaśnia Philip Marynissen. „Będą to setki tysięcy części.” Dzięki doradztwu zapewnionemu przez organizację VITO, model może na podstawie tych wszystkich danych wyliczyć wiarygodną ocenę wpływu naprawy na środowisko.
Niezwykle przydatne dla branży
Eco Repair Score® dostarcza przydatnych informacji wszystkim osobom i podmiotom na rynku napraw pojazdów, a nie jedynie ubezpieczycielom i firmom leasingowym z własnymi sieciami autoryzowanych warsztatów. „Przy wycenie naprawy mogą teraz oprócz ceny kosztów, jakości i usługi wziąć też pod uwagę ocenę wpływu na środowisko” – wyjaśnia Wout Van Den Abbeele. „W ten sposób mogą zachęcić warsztaty samochodowe do przeprowadzenia oceny wpływu ich działalności na środowisko i zmniejszenia go.”
Skala Eco Repair Score® będzie zatem wykorzystywana nie tylko w odniesieniu do pojedynczych napraw, ale także do przeglądu całych flot i ofert usług (Eco Repair Scan) oraz tworzenia wskaźnika dla całej branży motoryzacyjnej (Eco Repair Index).
Ubezpieczyciele i firmy leasingowe mogą korzystać z Eco Repair Score®® , aby zachęcić warsztaty samochodowe do rozpoczęcia ograniczania ich wpływu na środowisko.
Przydatne narzędzie dla decydentów
Obniżenie negatywnego wpływu procesów w branży napraw pojazdów na środowisko naturalne może nastąpić dzięki opracowaniu strategii cyrkularnych. Jeśli część samochodowa zostanie naprawiona, a nie od razu wymieniona na nową, to przełoży się to na korzyść dla środowiska. Jak mówi Philip Marynissen: „Wymiana całych części, które są jedynie w niewielkim stopniu uszkodzone, nie jest zazwyczaj dobrym pomysłem.” Mimo to w ostatnich dekadach rynek przestawia się bardziej na system wymiany części niż ich naprawy. „Jest to oczywiście łatwiejsze, bo wymiana może na przykład zostać wykonana przez mniej wykwalifikowany personel” – mówi Wout Van Den Abbeele. „Z kolei pracownicy zajmujący się naprawami muszą posiadać naprawdę szczególne umiejętności” – potwierdza Philip Marynissen. „Ten projekt po raz kolejny wykazuje, że istnieje potrzeba nieustannego podnoszenia kwalifikacji przez specjalistów z tej branży, aby nasz region nadal wyróżniał się wiedzą i umiejętnościami potrzebnymi do prowadzenia działalności w bardziej cyrkularny sposób. Wiemy, że wzrost zatrudnienia w przedsiębiorstwach działających w ramach gospodarki cyrkularnej jest większy niż w zwykłym nurcie. Oczekuje się, że coraz częściej poszukiwane będą osoby z wykształceniem technicznym, które potrafią dokonywać wysokiej jakości napraw, takich jak „naprawy punktowe” części pojazdów.”
Naprawy wymagają bardziej specyficznych umiejętności niż wymiana części, dlatego musimy stale doszkalać naszych fachowców, aby zaczęli pracować w bardziej cyrkularny sposób.
Skala Eco Repair Score® będzie testowana w najbliższych miesiącach w ramach projektu pilotażowego we współpracy z ubezpieczycielami. Kolejnym celem jest dalsze rozszerzanie zastosowania modelu do obliczania oceny i wprowadzenie go na rynek jako prawdziwego „ekologicznego znaku jakości” dla napraw pojazdów, również z myślą o wdrożeniu go w przyszłości na skalę europejską.
Dzięki wskaźnikowi Eco Repair Index decydenci będą mieli do dyspozycji nieistniejące dotąd narzędzie do badania wpływu napraw pojazdów na środowisko, które mogą następnie wykorzystać przy opracowywaniu swojej polityki ukierunkowanej na zmniejszenie tego wpływu.
Organizacja badawcza VITO uznała, że przedstawiona przez nią ekspertyza nie może być brana pod uwagę bez uwzględnienia innych czynników, które decydują o wpływie pojazdów na środowisko, takich jak wybór materiałów na etapie ich projektowania, emisje generowane podczas użytkowania i demontaż po zakończeniu eksploatacji. Dlatego zaangażowała się ostatnio w inicjatywę Circular Cars lnitiative, która jest projektem Światowego Forum Ekonomicznego mającym na celu uczynienie sektora motoryzacyjnego bardziej zrównoważonym i zgodnym z celami klimatycznego porozumienia paryskiego.
